رويكرد عجيب و غريب جام جم (شبكه افق)
مقابله با فساد يا [...]؟
سيدميلاد علوي
بيست‌وچهارم تيرماه بود كه برنامه جهان‌آراي شبكه افق كه به‌لطف حضور كارشناسان نزديك به جبهه پايداري در اين برنامه، عملا به عنوان تريبون اين جريان سياسي در صداوسيما شناخته مي‌شود، با حضور سيد سعيد لواساني، امام جمعه لواسان و ميلاد گودرزي كه از او به عنوان فعال رسانه‌اي نام برده شده، به بررسي موضوع بازداشت اكبر طبري، معاون سابق اجرايي آيت‌الله صادق آملي لاريجاني، رييس پيشين قوه‌قضاييه جمهوري اسلامي پرداخت. فردي كه از چندي پيش، شايعاتي در ارتباط با تخلفاتش در شبكه‌هاي اجتماعي و رسانه‌ها به گوش رسيد و در نهايت او كه در رسانه‌هاي اصولگرا در زمان رياست آملي لاريجاني بر دستگاه قضا به عنوان «مقام عاليرتبه قضايي» معرفي مي‌شد، بازداشت شد.
البته تا لحظه نگارش اين گزارش، جزييات چنداني از دلايل بازداشت اكبر طبري‌پور رسانه‌اي نشده ولي روز گذشته غلامحسين اسماعيلي، سخنگوي قوه‌قضاييه جمهوري اسلامي ضمن تاييد خبر بازداشت معاون رييس سابق دستگاه قضايي ايران و گلايه از برخي نمايندگان فعلي و سابق مجلس- حسن نوروزي و عليرضا زاكاني- به‌دليل ايفاي نقش سخنگوي قوه‌قضاييه، درباره دلايل بازداشت اين مقام سابق قضايي گفته است: «فردي كه قبلا در حوزه رياست معاونت يكي از بخش‌ها بوده، تحت تعقيب قرار گرفته. پرونده‌اي تشكيل شده و در اين ارتباط فرد مذكور و برخي افراد ديگر بازداشت شدند و خبر صحت دارد. موضوع پرونده نيز آن‌گونه كه بيرون مطرح مي‌شود نيست و آنچه الان در پرونده مطرح است ناظر به ارتباطات ناصواب و خلاف موازين قضايي با برخي از اصحاب پرونده و همچنين توصيه و اعمال نفوذ در برخي دستگاه قضايي است كه البته تازه تشكيل شده و تحقيقات آن در حال انجام است. ورود دستگاه قضا و اقدام به تشكيل پرونده و بررسي اثبات‌كننده اين ادعاست كه ما در برخورد مفاسد به ويژه اگر مرتبط با درون دستگاه قضا باشد، كاملا جدي هستيم و بدون هيچ‌گونه اغماضي ۱۰۰ درصد در چارچوب ضوابط موضوعات را رسيدگي مي‌كنيم و اين پرونده نيز كاملا در چارچوب مقررات و ضوابط قانوني رسيدگي مي‌شود.»
آغاز ماجرا
نام اكبر طبري همزمان با انتشار اظهارات عليرضا زاكاني، نماينده نزديك به جبهه پايداري در مجلس نهم در فارس، در افكار عمومي مطرح شد. اما زاكاني در جريان آن مصاحبه، هرگز نامي از معاون رييس سابق قوه قضاييه نبرد، بلكه صرفا به حجت‌الاسلام رييسي، به عنوان رييس جديد قوه‌قضاييه توصيه كرد كه آن مقام قضايي را بركنار و با فسادهاي موجود در قوه‌قضاييه مبارزه كند. نام طبري اما زماني مطرح شد كه سيدمصطفي تاجزاده در جريان مناظره خود با زاكاني به اين گفت‌وگو اشاره و به نوعي زاكاني را تشويق به بيان نام اين فرد كرد. نامي كه به سوژه گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا) تبديل و درنهايت با جوابيه تند دفتر رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام همراه شد.
در اين بيانيه كه دو روز بعد از انتشار گزارش ايرنا، توسط دفتر قاضي‌القضات سابق منتشر شد، بستگان حسن روحاني، رييس‌جمهوري فعلي ايران به تخلفاتي با اسنادي «بسيار متنوع و رنگارنگ» متهم شد و در واكنش به مطالب مطرح‌شده درباره طبري، ضمن تكذيب، تاكيد شد: «برخي اتهامات مطرح در مورد معاون اجرايي حوزه رياست قبلا در دادسرا بررسي شده و كذب بودن آن محرز شده بود. رييس قوه قضاييه پيشين هم خود مستقلا آنها را بررسي و خلاف بودن آنها براي او محرز شده بود. مدعيان اگر مدعي وجود اتهاماتي ديگر هستند چرا در طول 10 سال آنها را با رييس قوه قضاييه در ميان نگذاشته‌اند؟» همچنين در بند ديگري از اين جوابيه كه روز هفتم تيرماه امسال رسانه‌اي شده، آمده است: «اتهاماتي به معاون اجرايي سابق حوزه رياست قوه قضاييه زده شده كه كذب بودن آن بر همگان آشكار است مثل «فساد آشكار» او يا اينكه «همگان بر فساد او آگاهند»، اين‌گونه اتهام‌زني يك‌طرفه و محاكمات رسانه‌اي بدون اينكه متهم بتواند از خود دفاع كند كاري خلاف شرع، خلاف قانون و خلاف اخلاق است.» تا اينجاي كار سوال اساسي آن بود كه اتهامات طبري چگونه در دوران رياست آملي لاريجاني بر دستگاه قضايي جمهوري اسلامي بررسي شد و چطور كذب بودن اين موارد اتهامي، براي رييس قوه قضاييه محرز شده كه تنها 19روز بعد از انتشار بيانيه‌اي كه بخشي از آن را پيش‌تر خوانديم، حسن نوروزي، سخنگوي كميسيون حقوقي و قضايي مجلس خبر بازداشت اين مقام عاليرتبه سابق قضايي را رسانه‌اي كرد؟! خبري كه يك روز بعد، توسط سخنگوي قوه‌قضاييه تحت رياست رييسي، تاييد شد و سوالي كه به نظر مي‌رسد نويسندگان جوابيه، بهترين گزينه‌ها براي پاسخگويي به آن باشند. البته اگر عزمي براي روشنگري باشد!
رويكرد جام‌جام
تا اينجاي كار موضوع مشخص است. اتهام «اعمال نفوذ» معاون آملي لاريجاني در قوه‌قضاييه و بازداشت او در قوه‌قضاييه تحت‌نظر رييسي اما در اين بين، آنچه توجهات را به خود جلب مي‌كند، رويكرد صداوسيما يا به بيان دقيق‌تر، شبكه افق به اين موضوع است. گفتيم كه برنامه «جهان‌آرا» با حضور نامبردگان به بررسي تفصيلي اين موضوع و مسائلي نظير ويلاسازي‌ها در لواسانات پرداخته است ولي نكته جالب اين است كه در اين برنامه صحبت‌هاي صريحي عليه رييس سابق دستگاه قضا مطرح شده است. شبكه افق در اين برنامه صراحتا هرگونه خط و مرزي بين آملي لاريجاني و طبري را رد كرد و همانطور كه فعال رسانه‌اي ميهمان اين برنامه گفت و مجري تاييد كرد، معتقد است كه «فردي كه نمي‌تواند با فساد دفتر خود مقابله كند، نمي‌تواند با فساد در كشور مقابله كند». امام جمعه لواسان نيز در اين برنامه تلويزيوني درباره دوران طبري در قوه‌قضاييه گفته است: «در دوره قبلي قوه‌قضاييه، يك نفر آمد يكسري اطلاعات از وضعيت اسفناك كلاك و زمين‌خواري‌هاي آنجا به من داد. 2 روز بعد همين آقاي طبري كه خودش اخيرا دستگير شده، گفت اين آقا را دستگير كنيد.» دنبال‌كنندگان برنامه‌هاي صداوسيما به خوبي مي‌توانند گواهي دهند كه اين رويكرد صداوسيما در اكثر موارد به جز در حوزه‌هايي كه پاي اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرايان در ميان است، اگر امري بي‌سابقه نباشد حداقل كم‌سابقه است. بنابراين سوال اساسي آن است كه پخش اين اظهارات در شبكه‌اي نزديك به جريان اصولگرا و مشخصا پايداري‌ها، با چه هدف و انگيزه‌اي به بررسي اتفاقات رخ‌داده در لواسانات صورت گرفته است. اگر انگيزه شبكه افق و صداوسيما شفاف‌سازي مسائل و مفاسد نزديك به برخي مقامات جمهوري اسلامي، فارغ از جايگاه و مرتبه آنان است، البته امري است مبارك ولي آيا به‌راستي شبكه افق با چنين رويكردي، صريح‌ترين انتقادات ممكن در چارچوب برنامه‌هاي ساختِ ساختمانِ جام‌جم را از رييس فعلي مجمع تشخيص مصلحت نظام مطرح كرده يا موضوع چيز ديگري‌است؟!
يك اختلاف قديمي
پاسخ به اين سوال از جانب رسانه‌ها، فارغ از خط قرمزها، امري است غيرممكن. ولي با اين حال تاريخ و روزهاي گذشته بر روابط طيف‌ها مي‌تواند تا حدودي به روشنگري اتفاقات امروز و فردا بپردازد. در ميان اختلافات احزاب و اشخاص در جمهوري اسلامي، اختلاف بين پايداري‌ها به عنوان اصلي‌ترين حاميان محمود احمدي‌نژاد، رييس‌جمهوري سابق ايران با خانواده لاريجاني‌ها از آن باب نمونه‌اي منحصر به فرد است كه اختلاف رخ‌داده مابين رييس قوه مجريه و روساي قواي مقننه و قضاييه و در عالي‌ترين سطح جمهوري اسلامي بود. به هر حال غائله «يكشنبه سياه» و كليپ پخش‌شده در مجلس به اين سادگي‌ها از ذهن تاريخ پاك نخواهد شد.
مرور دوباره اين اختلاف قديمي از آن جهت به موضوع طبري و شبكه افق مرتبط است كه بدانيم پيش از آنكه زاكاني، از او نامي برده باشد، جنبش عدالت‌خواه دانشجويي كه بن‌مايه آن را اصولگرايان و از قضا همان احمدي‌نژادي‌ها تشكيل مي‌دهند، نسبت به لزوم برخورد با «عناصر فاسد درون قوه قضاييه» در دوران آملي‌لاريجاني هشدار داده بودند؛ هرچند اين طيف خاص از دانشجويان احمدي‌نژادي، رفته‌رفته براي مقابله با فساد از اين خط و مرزهاي جناحي عبور كردند. اين جنبش كه در دوران رياست آيت‌الله لاريجاني بر دستگاه قضا، چند نوبت با او ديدار كرده بود و هرگز محتواي ديدارهاي‌شان رسانه‌اي نشده بود، بعد از روي كار آمدن رييسي صراحتا از او خواست كه با اين عناصر فاسد كه در دوران آملي لاريجاني، «اميدي به برخورد با آنان نبود»، برخورد كند و دامن دستگاه عدليه را از فساد، بري سازد. خط و ربط ميان اين جنبش و احمدي‌نژاد، نزديكي رييس‌جمهوري سابق و جبهه پايداري، اختلاف پايداري‌ها و لاريجاني‌ها و البته احتمالا همسويي‌هاي شبكه افق و پايداري‌ها اين سوال را در ذهن ايجاد مي‌كند كه آيا اين بيان صريح فساد در يكي از شبكه‌هاي صداوسيما، مي‌تواند تكميل‌كننده پازلي براي تسويه‌حساب سياسي باشد يا خير؟
مثبت يا منفي بودن پاسخ اين پرسش، شايد در اصل موضوع مقابله با فساد تاثيرگذار نباشد ولي مي‌تواند مخاطب را با اهداف اقدامات جام‌جم بيشتر آشنا سازد. با اين حال، نمي‌توان بطور قطع اعلام كرد كه بازداشت طبري و بيان مفاسد رخ‌داده توسط او همانطور كه دفتر آملي لاريجاني گفته به آن دليل است كه «احقاد بدريه و حنينيه چنان غليان كرده كه راهي جز اين‌گونه تخريب‌هاي ناجوانمردانه و خلاف شرع و اخلاق نديده‌اند» يا اينكه [...].
به هر روي مقابله با فساد امري است مبارك اگر بازي جناح‌ها بگذارد.